18 MAYIS AVRUPA OBEZİTE GÜNÜ
29 Nisan 2024

Obezite Nedir?

  • Obezite (şişmanlık) insan ömrünü kısaltması ve ortaya çıkardığı yan etkilerle de yaşam kalitesini bozması nedeniyle bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Son yıllarda yaşam biçimindeki değişikliklerin de katkısı ile toplumda görülme oranları sürekli artmaktadır. Obezite ile mücadele anne karnından yaşamın sonuna kadar sürdürülmesi gereken bir zorunluluktur. Bu nedenle obezite hakkında toplumdaki farkındalığın arttırılması, günlük yeme alışkanlıklarının sağlıklı yöne kaydırılması, fiziksel aktivite düzeyinin yükseltilmesi ve diğer sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazandırılması gerek önleme gerekse tedavide önem taşımaktadır.
  • Obezite, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi” olarak tanımlanmaktadır. Yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının ortalama %15-20’sini, kadınlarda ise %25-30’unu yağ dokusu oluşturur. Erkeklerde bu oranın %25, kadınlarda ise %30’un üzerine çıkması durumu obezite olarak tanımlanır. Pratik olarak beden kütle indeksi (BKİ) değerinin 25 kg/m2’nin üzerinde olması fazla kiloluluk, 30 kg/m2’nin üzerinde olması ise obezite olarak tanımlanır.

Dünyada durum

  • Küresel ölümlerin %70’ini temel sebebi Bulaşıcı Olmayan Hastalıklardır (her yıl 40 milyon insan).
  • BOH’lar sebebiyle gerçekleşen ölümlerin yılda 17.7 milyonu kardiyovasküler hastalıklar, 8.8 milyonu kanserler, 3.9 milyonunu solunum yolu hastalıkları ve 1.6 milyonunu diyabet oluşturmaktadır.
  • BOH’ların dört davranışsal risk faktörü arasında obezite de yer almaktadır.
  • Obezite, tüm toplumlarda çok yaygın görülen bir sağlık sorunudur ve giderek küresel bir epidemi halini almaktadır.
  • DSÖ 2016 verilerine göre dünyada 18 yaş üstü popülasyon 1.9 milyarın üstünde fazla kiloludur, bunların 650 milyonu da obez grubundadır. DSÖ 2016 verilerine göre dünyada 18 yaş üstü popülasyonun %39’u fazla kilolu (%39 erkek, %40 kadın), %13’ü de obez (%11 erkek, %15 kadın) grubundadır. Dünya genelinde obezite prevalansı 1975-2016 yılları arasında yaklaşık 3 katına çıkmıştır (DSÖ).

Ülkemizde durum

  • Erişkinlerde Türkiye Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Risk Faktörleri Hane Halkı Araştırması (STEPS) 2017 ön sonuçlarına göre fazla kiloluluk %34.8, obezite %30 olarak bulunmuştur.
  • Çocuklarda ise Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisinin Avrupa Çocukluk Obezite Sürveyans Araştırması (WHO – European Childhood Obesity Surveillance Initiative- COSI) 2016 yılı ülkemizin de içinde olduğu 32 ülke ile gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada ülkemiz verilerine göre ilkokul 2. Sınıf öğrencilerde; fazla kiloluluk %14.6, obezite %9.9 olarak bulunmuştur.
  • Obezitenin Önlenmesi
  • Sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite sağlıklı bir yaşamın ilk adımıdır. Sağlığı koruyup geliştirebilmek için sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite yaşamın bir parçası hâline getirilmelidir. Obezite ile mücadele bireysel değil toplumsal bir sorun olup toplum tabanlı, çok sektörlü, multidisipliner ve kültürel yaklaşım gerektirmektedir.
  •  Bu nedenle toplumun obezite ile mücadele konusunda bilgi düzeyini artırmak, yeterli ve dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı kazanmasını teşvik etmek ve böylece ülkemizde obezite ve obezite ile ilişkili hastalıkların (kalp-damar hastalıkları, diyabet, bazı kanser türleri, hipertansiyon, kas-iskelet sistemi hastalıkları vb.) görülme sıklığını azaltmak amacıyla Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı 2018-2023 olarak güncellenmiş ve uygulanmaktadır.