Yoğun Bakım Farkındalık Ayı: Mayıs
Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği (TDCY) yoğun bakım farkındalığının arttırılması, sağlık çalışanları ve toplumda bilinirliğinin arttırılması amacıyla, Mayıs ayının yoğun bakım farkındalık ayı olarak kabul edilmesi için Sağlık Bakanlığına başvuruda bulundu. TDCY’nin girişimiyle başlatılan farkındalık kampanyası, yoğun bakım branşına dair her konuda (yoğun bakım ünitelerinin işleyişi, yönetimi, eğitimi, çalışma koşulları, multidisipliner yapısı vb) hem sağlık çalışanlarını hem de kamuoyunu bilinçlendirmeyi hedefliyor.
Yoğun bakım uzmanlık alanı ve yoğun bakım üniteleri gerek sağlık çalışanları, gerekse de toplumda az bilinmektedir. Bu durum gelişmiş ülkelerde dahi söz konusudur. Bu nedenle Amerika Birleşik Devletlerinde Mayıs ayı yoğun bakım farkındalık ayı olarak kabul edilmiştir. Ülkemizde de benzer şekilde Mayıs ayı yoğun bakım farkındalık ayı olarak kabul edilerek sağlık çalışanları ve toplumda bilinirliğinin arttırılması sağlanmalıdır.
Yoğun Bakım Nedir?
Yoğun bakım tıbbın bir uzmanlık alanıdır. Yoğun bakım uzmanlık eğitimi Türkiye’de 6 uzmanlık alanı üzerine yapılan bir yan dal eğitimi olarak düzenlenmiştir.
Yoğun bakım, yoğun bakım uzmanı olan hekimler ile hemşireler, fizyoterapistler ve diğer ilgili sağlık çalışanlarının birlikte sundukları hizmetlerin bir bütünü olup, hastanelerin özel teknoloji ile donatılmış birimlerinde sunulmalıdır. Bu birimlere yoğun bakım üniteleri adı verilir ve bu birimlerde bir veya birden fazla organ yetmezliği gelişmiş hastalara destek tedavisi sunulur.
Yoğun Bakım Acil Tıp ile Karıştırılmamalıdır
Acil tıp kritik bir hastanın ilk saatlerinde hastanın yaşamsal fonksiyonlarının korunması-düzeltilmesi konuları ile uğraşırken, yoğun bakım bu hastaların ilk stabilizasyon dönemlerinden sonraki saatler ve günlerdeki takip ve tedavilerini içerir. Sadece acil servis hastaları değil, hastanede yatan ancak durumu kötüleşip, yoğun bakımda iyileşmenin mümkün olabileceği hastalar da yoğun bakım ünitelerinde izlenmelidir.
Her Ağır Hasta Yoğun Bakıma Yatırılmamalıdır
Ancak, her durumu kötü olan hasta yoğun bakım ünitelerine yatırılmamalıdır. Kronik hastalıkları veya mevcut durumları nedeniyle yaşam şansı hiç kalmamış, tamamen geri dönüşümsüz bir tıbbi tabloda olan hastalar ile artık sadece bakım ihtiyacı olan hastalar yoğun bakım ünitelerinde izlenmemelidir. Bu hastaların izlenmeleri için evde bakım teşvik edilmeli veya farklı üniteler oluşturulmalıdır. Gereksiz hasta yatışları hem hastane enfeksiyonları başta olmak üzere hastaların pek çok komplikasyona maruz kalmasına yol açar, hem de ihtiyacı olan diğer kritik hastaların yatışını engeller. Ülkemizde zaman zaman gündemde olan yoğun bakım yatağı bulunamaması durumunun temel nedenlerinin başında yatak sayısı yetersizliğinden ziyade yoğun bakım yatak dağılımındaki dengesizlik, ünitelerin yönetiminde yaşanan sorunlar ve yatakların uygunsuz kullanımı gelmektedir.
Bunları Biliyor muydunuz?
- Yoğun bakım ünitelerinin yoğun bakım konusunda eğitimli bir uzman sorumluluğunda hizmet vermesi hasta güvenliğini arttırmaktadır. Amerika Birleşik Devletlerinde bu durum sağlıkta kalite göstergesi olarak kabul edilmektedir. Hastaların ağırlığı nedeni ile yoğun bakım uzmanı bir hekim eş zamanlı olarak ana dal uzmanlık alanı ile ilgili hizmet vermemelidir.
- Gelişmiş ülkelerde ölümlerin üçte ikisi kronik hastalıklar nedeniyle olmakta, bireylerin üçte ikisi hastane veya bakımevinde ölmekte, her 3 kişiden biri de yoğun bakım ünitesinde hayatını kaybetmektedir.
- Enfeksiyon nedeniyle gelişen organ yetmezliği olarak bilinen sepsis yoğun bakım ünitelerinde en önemli sorundur ve dünyada her birkaç saniyede bir kişi sepsis nedeni ile yaşamını yitirmektedir.
- Yaşam destek ünitesi olarak da bilinen solunum cihazları ile solunum desteği yoğun bakım ünitelerinde en çok uygulanan tedavidir.
- Yoğun bakım ünitelerine girerken galoş takılması gerekmez, hatta galoş giyerken el hijyeni bozulabileceğinden giyilmesi önerilmez.
- Yoğun bakım ünitelerinde hasta yakınlarının ziyareti belli kurallar çerçevesinde yapılmalıdır. Birinci derece yakınların, yoğun bakım koşullarına uygun bir şekilde, hastalarını kısa süre de olsa ziyaret etmeleri teşvik edilmelidir.